Ένας ονειρευόμενος ανέφερε ένα αρκετά περίεργο όνειρο που είχε ως εξής. Είναι βράδυ και πηγαίνει να αγοράσει δύο λαχταριστά «πιτόγυρα». Δεν ήταν απόλυτα σίγουρος γιατί πήγε να πάρει δύο. Αμέσως μετά την είσοδό του στο σουβλατζίδικο αντιλαμβάνεται ότι βρίσκεται μέσα στο απόλυτο σκοτάδι. Παρ’ όλα αυτά ήταν σίγουρος πως απέναντί του βρίσκεται ο σουβλατζής οπότε και δίνει την παραγγελία ενώ αμέσως μετά τον ρωτάει για την αιτία του σκοταδιού. Αυτός τού απαντάει κάτι που δεν θυμόταν ακριβώς αλλά ακούστηκε σαν να του λέει «βρίσκεσαι στην άλλη πλευρά του μαγαζιού». Αυτός υπέθεσε πως η άλλη πλευρά από αυτήν που βρισκόταν θα είχε κλείσει, εξού και αυτή στην οποία βρίσκεται είναι ακόμα ανοικτή[1],[2].Στη συνέχεια κοιτάει έξω και προς μεγάλη του έκπληξη βλέπει ένα ηλιόλουστο πρωινό, διαπιστώνει ότι μόλις ξημέρωσε. Αμέσως μετά βλέπει στον καταγάλανο ουρανό ένα πολεμικό υπερηχητικό με ιδιαίτερα μακρόστενη μύτη το οποίο προσπαθούσε να ισορροπήσει εκτελώντας διάφορες αξιοπερίεργες μανούβρες, άλλοτε κατακόρυφο και άλλοτε πλαγιαστό. Γεμάτος τρόμο αναφωνεί, «έρχεται κατά πάνω μας». Αφού πέρασε ξυστά από πάνω τους[3] το βλέπει να χάνεται πίσω από τις πολυκατοικίες. Ακολούθησε ένα παράξενο αίσθημα διότι δεν ακούστηκε ο αναμενόμενος θόρυβος που συνοδεύει μια καταστροφική σύγκρουση και ως εκ τούτου αμφέβαλε για μια στιγμή για την πραγματικότητα αυτού που συνέβαινε! Αμέσως μετά, προς μεγάλη του έκπληξη βλέπει το πολεμικό αεροσκάφος να ξανασηκώνεται και να εκτελεί τις ίδιες μανούβρες. Περνάει ξανά πάνω από το κεφάλι του, συγκρούεται βίαια με το έδαφος και διαμελίζεται σε πολλά μεγάλα κομμάτια. Ένα από αυτά εκσφενδονίζεται βίαια προς το πρόσωπό του. Την τελευταία στιγμή καταφέρνει να κρυφτεί πίσω από μια τσιμεντένια δομή σαν γεωμετρικό σχήμα.
Μια υπόθεση ερμηνευτικής εργασίας
Το όνειρο είναι ιδιαίτερα περίπλοκο αλλά δύναται να χωριστεί σε μέρη ώστε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα. Ο διαχωρισμός του ονείρου προτάθηκε από τον Σίγκμουντ Φρόιντ και βοηθάει στο να αντιμετωπιστεί η αρχική αίσθηση παραλογισμού. Μια αίσθηση που προκύπτει όταν κάποιος απαιτήσει να το ερμηνεύσει μεμιάς σαν μια ενιαία ιστορία. Αντί αυτού το όνειρο χωρίζεται σε μέρη ή αλλιώς «περιοχές του ονείρου». Πριν προχωρήσουμε σε μια απόπειρα ανάλυσης μπορούμε να συμπληρώσουμε ότι η απαίτηση να ερμηνευθεί σαν ένα ενιαίο όλον θα ήταν παρόμοια με την απαίτηση όλες οι ονειροπολήσεις-φαντασιώσεις που βιώνει κάποια μέσα στην ημέρα να έχουν μια συνειδητή σύνδεση μεταξύ τους, κάτι που είναι το ίδιο με το να απαιτήσει κανείς από τον εαυτό του να γνωρίζει τον τρόπο που η πρώτη σκέψη της ημέρας έχει επιδράσει πάνω στην τελευταία σκέψη ή συναίσθημα λίγο πριν αποκοιμηθεί. Κάτι τέτοιο προφανώς δεν θα μπορούσε να είναι εφικτό διότι είμαστε μονίμως έκθετοι σε νέα ερεθίσματα,τα οποία δημιουργούν νέους συνειρμούς που οδηγούν σε νέες ονειροπολήσεις και φαντασιώσεις[4]. Για να συνοψίσω τα παραπάνω, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι υπάρχει μια ενδιαφέρουσα αναλογία ανάμεσα στον τρόπο που λαμβάνουν χώρα οι ονειροπολήσεις-φαντασιώσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας και τον τρόπο που διαδέχονται οι ονειρικές παραστάσεις η μια την άλλη κατά τη διάρκεια του ύπνου. Βασική διαφορά είναι βέβαια το γεγονός ότι στο όνειρο τα εξωτερικά ερεθίσματα έχουν αντικατασταθεί από σωματικές αισθήσεις[5], επιθυμίες και μνήμες οι οποίες βρίσκονται σε μια μόνιμη «κινητικότητα», ακόμα και όταν κοιμόμαστε. Μπορούμε να πούμε ότι τα δύο τελευταία στοιχεία, οι επιθυμίες και οι μνημονικές παραστάσεις επιδρούν με παρόμοιο τρόπο και στις ονειροπολήσεις της ημέρας.
Ας ξεκινήσουμε την αναλυτική προσπάθεια αναζητώντας τα πιο πρόσφατα πραγματικά ερεθίσματα που λάβανε χώρα κατά τη διάρκεια της προηγούμενης ημέρας ή ημερών. Το πιο απλό φαίνεται να είναι το «πιτόγυρο». Ο αναλυόμενος είχε αποφασίσει τις τελευταίες ημέρες να αποφύγει το κρέας οπότε εύκολα εντοπίσαμε την επιθυμία του για αυτήν τη συγκεκριμένη απόλαυση. Ως προς τον λόγο για τον οποίο πηγαίνει να πάρει δύο «πιτόγυρα» και όχι ένα, αυτό μάλλον σχετίζεται με τη γυναικεία παρέα της νύχτας που προηγήθηκε του ονείρου. Έτσι, καθώς η επιθυμία της ημέρας για το «πιτόγυρο» επιστρέφει κατά τη διάρκεια του ύπνου, δεν είναι σαφές ότι η γυναίκα αυτή έχει φύγει από το σπίτι, εξού και η αναφορά που έκανε κατά την περιγραφή ότι δεν ξέρει γιατί πήγε να πάρει δύο. Αυτό δεν είναι κάτι πρωτοφανές αφού συνηθίζεται το όνειρο να εισάγει μια άχρονη συνέχεια με την πραγματικότητα (γι’αυτό άλλωστε δεν αντιλαμβανόμαστε τη στιγμή που μας παίρνει ο ύπνος κάτι που υποδηλώνει και η φράση «με πήρε ο Μορφέας»). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το σκοτάδι μέσα στο οποίο βρίσκεται το σουβλατζίδικο και το γεγονός ότι αυτός βρίσκεται στη «σκοτεινή πλευρά του». Μπορούμε εδώ να υποθέσουμε ένα παιχνίδι αντίθετων επιθυμιών μεταξύ του να φάει και να μην φάει κρέας. Έτσι το σουβλατζίδικο φαίνεται κλειστό, αλλά τελικά προκύπτει ότι είναι εν μέρει κλειστό αφού ο σουβλατζής είναι έτοιμος να τον σερβίρει. Ο τρόπος που λαμβάνει χώρα η συνομιλία μεταξύ του ιδίου και του σουβλατζή μάς βάζει σε περαιτέρω υποψίες. Ο σουβλατζής τού λέει την πολύ περίεργη πρόταση «είσαι στην άλλη πλευρά του μαγαζιού» ενώ θα μπορούσε να του πει κάτι πιο απλό, για παράδειγμα ότι ήταν έτοιμος να κλείσει. Επίσης δεν είναι τυχαίο ότι κατά τη διάρκεια της περιγραφής του ονείρου τού ήρθε στο μυαλό ο σχεδόν ομώνυμος δίσκος του συγκροτήματος, The Dark Side of the Moon[6].
Εξετάζοντας το θέμα από πιο κοντά θα διαπιστώσουμε περαιτέρω ενδιαφέρουσες συσχετίσεις. Το προηγούμενο βράδυ αυτός και η γυναικεία του παρέα είχαν μια συζήτηση την οποία διέκοπταν συνεχώς οι στιγμιαίες αισθήσεις λαιμαργίας. Μια εξ αυτών τον ώθησε να ατενίσει μια φωτογραφία από ένα καλαμάκι χοιρινού κρέατος και να φτάσει στα πρόθυρα να παραγγείλει. Γιατί όμως να εμφανιστεί ο ομώνυμος δίσκος με αυτόν τον έμμεσο τρόπο, «βρίσκεσαι στη σκοτεινή πλευρά του σουβλατζίδικου»; Μήπως είχε προηγηθεί κάτι «σκοτεινό» πέρα από το απαραίτητο σκοτάδι που μάταια προσπαθεί να εμφανίσει το σουβλατζίδικο ως κλειστό έτσι ώστε να αποφύγει το κρέας; Όπως μου είπε, η συζήτηση που είχαν ήταν επίσης «σκοτεινή» και αφορούσε μια υπόθεση «τρέλας», και λόγω αυτής της συζήτησης είδε μερικά βίντεο «με τρελούς». Στο παρελθόν μού είχε αναφέρει πόσο πολύ φοβόταν την «τρέλα» οπότε θεώρησα πως είχαμε φτάσει ήδη σε ένα κομβικό σημείο του ονείρου του. Του ζήτησα να συνεχίσει, διότι ο ονειρευόμενος είναι ο μόνος που μπορεί να γνωρίζει τη συναισθηματική αξία του καθετί που εμφανίζεται στις ονειρικές σκηνές.
Εδώ αξίζει μια μικρή παρένθεση για να αναφέρω ότι ο «φόβος της τρέλας» απασχολεί πολύ κόσμο και θα μπορούσαμε να τον παρομοιάσουμε με την «κρίση πανικού». Δηλαδή, ο φόβος προκύπτει συνήθως από το γεγονός ότι κάποια φοβάται πως οι σκέψεις και φαντασιώσεις της είναι «τρελές» και θα την οδηγήσουν σε κάποια τραγική κατάληξη όπως το ψυχιατρείο, ενώ στην κρίση πανικού θεωρεί πως αυτά που νιώθει στο σώμα της είναι επικίνδυνα και θα την οδηγήσουν σε κάποια τραγική κατάληξη όπως ο θάνατος. Επίσης, κατά τη διάρκεια της αναβίωσης είτε της μίας είτε της άλλης κατάστασης, ο "ασθενής" προβάλει μια έντονη «αντίσταση» απέναντι στο άγχος που λαμβάνει χώρα, μια αντίσταση η οποία παίζει υποβοηθητικό ώς και καθοριστικό ρόλο στο να φτάσει η κρίση σε ένα βασανιστικό ψυχοσωματικό αποκορύφωμα. Θα επανέλθω άλλη στιγμή στις διαφορές και ομοιότητες των δύο ψυχικών καταστάσεων και στο πόσο σημαντικό είναι να κατανοήσει κανείς πώς σχετίζονται με την προσωπική του ιστορία.
Επιστρέφοντας στο όνειρο, ο αναλυόμενος με ενημερώνει πως ο ομώνυμος δίσκος έχει ένα κομμάτι που ονομάζεται «καταστροφή εγκεφάλου» (Brain damage). Αυτό μας προσφέρει μια ακόμα σύνδεση μεταξύ της συζήτησης που είχε περί «τρέλας» και φόβο της «τρέλας», έναν φόβο τον οποίο μπορούμε να υποθέσουμε πως τον απωθήσε κατά τη διάρκεια της συζήτησης που είχαν με τη γυναικεία παρέα, διότι είναι κάτι που του προκαλεί ιδιαίτερο άγχος. Επίσης, πιθανή είναι η σχέση αυτής της «τρέλας» με τη δημιουργικότητα, διότι δεν είναι τυχαίο ότι ο συγκεκριμένος δίσκος αποτέλεσε για το συγκρότημα το πιο δημοφιλές επίτευγμά του, το επιστέγασμα της επιτυχίας του. Εδώ αξίζει να παρατηρήσουμε ότι το «damage» από το «brain damage» ίσως μας βοηθήσει να καταλάβουμε την αεροπορική καταστροφή που ακολούθησε! Το ζήτημα δημιουργικότητας και αναγνώρισης, καθώς επίσης δημιουργικότητας και «τρέλας» έχει αποτελέσει επανειλημμένως το κεντρικό θέμα των συνεδριών μας οπότε δεν θα ήταν παράλογο να εμφανιστεί με αυτόν τον έμμεσο τρόπο στο συγκεκριμένο όνειρο. Άλλωστε ένας απο τους λόγους που ο αναλυόμενος ξεκίνησε θεραπεία ήταν το να κατανοήσει γιατί δεν μπορεί να βρει την ικανοποίηση που θα ήθελε από τις σχέσεις του με τους άλλους, αλλά και από τη δημιουργία.
Επιστρέφοντας στο όνειρο παρατηρούμε να λαμβάνουν χώρα τα εξής, η επιθυμία της κρεατοφαγίας, η κίνηση προς την ικανοποίηση της επιθυμίας και η αποτυχημένη αντίσταση απέναντι σε αυτήν αφού το μαγαζί είναι μεν σκοτεινό αλλά εντέλει ανοικτό. Σε αυτό το σημείο ο «σκηνοθέτης» του ονείρου κάνει ένα συνειρμικό άλμα και χρησιμοποιεί το σκοτάδι για να φέρει στο προσκήνιο, με πολύ εκλεπτυσμένο και μεταφορικό τρόπο το «άγχος» της τρέλας που είχε έρθει στην επιφάνεια κατά τη διάρκεια της συζήτησης του προηγούμενου βραδιού αλλά είχε απωθηθεί επιτυχημένα σαν την επιθυμία για κρέας. Δηλαδή, τη στιγμή που διαπιστώνει πως το μαγαζί είναι σκοτεινό σαν κλειστό, ο «σκηνοθέτης» του ονείρου χρησιμοποιεί το σκοτάδι με μεταφορικό τρόπο, για να υπονοήσει έναν δίσκο ο οποίος συμπυκνώνει συμβολικά το άγχος του ονειρευόμενου, άγχος σχετικό με την επιτυχία και την τρέλα, άγχος που όπως προαναφέραμε δεν θα ήταν παράλογο να υποθέσουμε ότι το απωθούσε κατά τη διάρκεια της συζήτησης που είχε, αφού αποτελεί για αυτόν κάτι συμβολικά βαθύ και επικίνδυνο. Ως εδώ παρατηρούμε ότι το κίνητρο του σκηνοθέτη του ονείρου σχετικά με την εμφάνιση του σκοταδιού ήταν άλλο από το αποτέλεσμα που έφερε. Δηλαδή το σκοτάδι προσπαθεί να εμφανίσει το μαγαζί ως κλειστό (εμφανίζεται δηλαδή ως αντίσταση απέναντι στο κρέας), αλλά μετά την εμφάνιση του σκοταδιού ο μαγαζάτορας μέσω της απάντησης που δίνει φέρνει στο προσκήνιο με αλληγορικό τρόπο ένα άλλο «σκοτάδι» απέναντι στο οποίο θα έρθει στο προσκήνιο μια νέα αντίσταση, το ξαφνικό ξημέρωμα. Με βάση αυτό μπορούμε να υποθέσουμε ότι το όνειρο δεν είναι προκαθορισμένο αλλά προσδιορίζεται μέσω συνειρμών που αναδύονται αμέσως μετά την εμφάνιση της κάθε ονειρικής παράστασης. Δηλαδή μια ονειρική παράσταση που εμφανίζεται προσπαθεί να ικανοποιήσει κάποιο κίνητρο (σκοτάδι = κλειστό μαγαζί), αλλά αμέσως μετά την εμφάνισή της εισάγει στο όνειρο μια νέα τροπή, αφού λειτουργεί ως συνειρμική αφορμή ανάδυσης μια νέας παράστασης η οποία θα εμπεριέχει ένα νέο συναίσθημα (φόβος σκοταδιού) λόγω του οποίου θα αναδυθεί μια νέα ονειρική παράσταση (ξαφνικό ξημέρωμα). Είναι δηλαδή σαν την ομιλία κατά την οποία αλλιώς νιώθουμε όταν σκεφτούμε κάτι και αλλιώς αφού μιλήσουμε για αυτό το κάτι, αντίστροφα, αλλιώς σκεφτόμασταν κάτι πριν το μιλήσουμε και αλλιώς το σκεφτόμαστε αφού το έχουμε μιλήσει.
Το γεγονός ότι ξαφνικά ξημερώνει είναι πολύ ενδιαφέρον γιατί αποτελεί το αντίθετο του πυκνού σκοταδιού. Τέτοια αντιθετικότητα είναι πολύ δύσκολο να ερμηνευτεί, θα μπορούσε όμως να προβάλεται ως αντίσταση απέναντι στο σκοτάδι(ή την τρέλα),εν μέρει λόγω του φόβου του σκοταδιού και εν μέρει λόγω της επιθυμίας να ξεκινήσει η επόμενη ημέρα, ένας φόβος και μια επιθυμία που τα περισσότερα μικρά παιδιά έχουν. Εδώ έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι ναι μεν ο φόβος της τρέλας εμφανίζεται μέσω της έμμεσης εμφάνισης του δίσκου αλλά το συναίσθημα αυτό είναι πιθανό να θυμίζει τον φόβο του μικρού παιδιού για το σκοτάδι, έναν φόβο που σπεύδει ο "σκηνοθέτης του ονείρου" να τον αντιμετωπίσει μέσω του ξαφνικού ξημερώματος. Έτσι, μπορούμε να πούμε ότι εισάγεται ένα στοιχείο από την παιδική ηλικία του ονειρευόμενου, μια ηλικία κατά την οποία ο φόβος της τρέλας δεν υπήρχε ως τέτοιος παρά μόνο ως ο παιδικός φόβος της μοναξιάς μέσα στο σκοτάδι! Μέσω ταυτοποίησης τέτοιων και παρόμοιων στοιχείων μέσα στο όνειρο, ο Φρόιντ υπέθεσε την άχρονη διάσταση των ονειρικών σκηνών αφού από τη μια ονειρική σκηνή στην επόμενη μπορεί να μεσολαβούν δεκαετίες πραγματικής ζωής ή το ίδιο ονειρικό στοιχείο (π.χ. σκοτάδι) να δημιουργείται μέσω συμπύκνωσης σκηνών από τις πιο απομακρυσμένες ηλικιακές εποχές (φόβος σκοταδιού και φόβος τρέλας). Αμέσως μετά το ξημέρωμα εμφανίζεται το πολεμικό αεροπλάνο με ένα εμφανές σχήμα φαλλού. Σηκώνεται και πέφτει ακανόνιστα ενώ μετά την τραγική πτώση, η οποία όπως φάνηκε δεν ήταν τόσο τραγική, ξανασηκώνεται για να επαναληφθεί η ίδια κίνηση που θα το οδηγήσει στη δεύτερη πτώση η οποία θα το διαμελίσει σε κομμάτια. Έτσι, από το άγχος της τρέλας ή του σκοταδιού, φαίνεται πως το όνειρο περνάει στην συμβολική αναπαράσταση ενός άλλου γνώριμου άγχους, ενός άγχους που αποτελεί μια από τις βαθύτερες απειλές για έναν άντρα, ένα άγχος που εύκολα μετατρέπει το «πολεμικό του αεροπλάνο» σε μια «αεροπορική τραγωδία». Η εμφάνιση του άγχους αυτού το οποίο μπορεί να αποτελέσει ένα καθοριστικό πλήγμα για το γόητρο και την αυτοπεποίθηση, καθώς και την αιτία να παγιωθεί αυτό που ονομάζουμε αγχώδης νεύρωση, εμφανίστηκε στον αναλυόμενο όταν βίωσε την πρώτη σεξουαλική αποτυχία του κατά τη διάρκεια της εφηβείας και έκτοτε την αναβιώνει λίγο πριν από κάποια ενδεχόμενη σεξουαλική συνεύρεση σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό. Η υπόθεση επαληθεύεται πράγματι αφού, όπως μου είπε στη συνέχεια, το βράδυ εκείνο είχε γίνει το ίδιο με τη γυναικεία του παρέα. Ενώ η συνουσία ξεκίνησε σε ένα κλίμα αμηχανίας, κάποια στιγμή σταμάτησε λόγω του γεγονότος ότι δεν μπορούσαν να βρουν μια στάση αρκούντως απολαυστική και για τους δύο. Μετά από ένα μικρό διάστημα ασυμφωνίας η διαδικασία κατάφερε να ολοκληρωθεί αισίως και χωρίς άλλα «ατυχήματα». Η διακοπτόμενη αυτή συνουσία είναι πιθανό να του ανακίνησε το άγχος της αποτυχίας, όπως συνήθως ονομάζεται. Εκείνος το απώθησε επιτυχώς ώστε να φέρει «εις πέρας» τη συνεύρεση, αλλά αυτό εμφανίστηκε στο όνειρο ως ένα αεροπλάνο που προσπαθεί να ισορροπήσει, δηλαδή να πετάξει χωρίς να τα καταφέρνει. Για λόγους έλλειψης χώρου θα σταματήσω την ανάλυση σε αυτό το σημείο.
Μια γενική αποτίμηση
Από την παραπάνω ανάλυση μπορούμε να εξαγάγουμε κάποια πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Ένα από αυτά είναι η άμεση σχέση του ονείρου με τα ερεθίσματα της καθημερινότητας. Αυτή η σχέση φαίνεται πως είναι μια δυναμική και όχι στατική σχέση αφού στο όνειρο δεν εμφανίζονται μόνο τα αντικείμενα των επιθυμιών μας αλλά και οι αντιστάσεις μας απέναντι σε αυτές, αντιστάσεις οι οποίες έρχονται να μας προστατεύσουν από το άγχος που εμφανίζεται στη διαδρομή προς την ικανοποίηση των επιθυμιών μας, είτε είναι η «κρεατοφαγία», είτε η «δημιουργία» και η «επιτυχία», είτε η «σεξουαλική απόλαυση». Οι αντιστάσεις εμφανίζονται στο όνειρο με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργήσουν ένα σουρεαλιστικό αλληγορικό σκηνοθετικό ψηφιδωτό. Αυτό το ψηφιδωτό έχει στόχο να μην γίνουν εμφανή με άμεσο τρόπο τα αντικείμενα του άγχους ώστε να μην εμφανιστεί το ίδιο το άγχος και διαταραχθεί ο ύπνος. Ενδιαφέρον έχει να παρατηρήσουμε τον αυθόρμητο τρόπο με τον οποίο ενεργοποιούνται οι αντιστάσεις (το σκοτεινό μαγαζί, το ξαφνικό ξημέρωμα, η επιστροφή του αεροπλάνου μετά την πρώτη πτώση). Επίσης, είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι οι αντιστάσεις αυτές έχουν άμεση σχέση με τις αντιστάσεις που ασυνείδητα κινητοποιούνται μέσα μας απέναντι στα άγχη που μπορούν να αναδυθούν κατά την αλληλεπίδρασή μας με τους άλλους, άγχη τα οποία κατάγονται από την παιδική και εφηβική ηλικία και δημιουργήθηκαν για να μας προστατεύσουν από τις τότε αδιαχείριστες εμπειρίες που βιώθηκαν τραυματικά. Στην ψυχαναλυτικά προσανατολισμένη ψυχοθεραπεία ένας από τους κύριους στόχους είναι η ανάλυση και συνειδητοποίηση των αγχών που απωθούνται μέσω των αντιστάσεων, αντιστάσεις οι οποίες ενεργοποιούνται ασυνείδητα και καθορίζουν τον τρόπο που οργανώνουμε τις επιθυμίες και τις επιλογές μας, ένας στόχος δύσκολος που καθιστά πολλές φορές αυτού το είδους την ψυχοθεραπεία κάτι καθόλου ευχάριστο.
[1] Κάτι που σαν σκέψη ακούγεται παράλογη λαμβάνοντας υπ΄ όψιν πως και η πλευρά στην οποία βρισκόταν ήταν σκοτεινή. [2] Κατά τη διάρκεια της περιγραφής προέκυψε πως ενδεχομένως το σουβλατζίδικο σαν να ήταν εν μέρει κλειστό και αυτός να βρίσκεται ταυτόχρονα στη σκοτεινή αλλά και ανοικτή πλευρά του σουβλατζίδικου, κάτι που του έφερε αυθόρμητα στον νου τους Pink Floyd, ένα συγκρότημα του οποίου ήταν και είναι θαυμαστής. [3] Ο σουβλατζής εξακολουθεί να βρίσκεται κάπου κοντά του, όπως μου ανέφερε. [4]‘Ένας ακόμα λόγος για τον οποίο κάτι τέτοιο είναι αδύνατο έχει να κάνει με την εν μέρει ασυνείδητη φύση της συνειρμικής γέφυρας μεταξύ δύο συνειδητών ψυχικών συμβάντων, είτε αυτά είναι διαδοχικές σκέψεις είτε συναισθήματα. Θα επιστρέψω στο συγκεκριμένο πολύπλοκο ζήτημα με κάποια άλλη αφορμή. [5] Όπως η ανάγκη για τουαλέτα, ο φυσικός πόνος σε κάποιο μέρος του σώματος κ.ά. [6] Παραθέτω σε μετάφραση, «η σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού».
Η δημοσίευση του ονείρου λαμβάνει χώρα μετά απο τη γραπτή συγκατάθεση του αναλυόμενου και μετά το πέρας της ανάλυσης του, για λόγους διάδοσης και ενημέρωσης σε σχέση με τη ψυχαναλυτική σκέψη και τη ψυχαναλυτικά προσανατολισμένη ψυχοθεραπεία.
Πίνακας : Ν. Εγγονόπουλος, "Κόρη στο παράθυρο", 1978
Ηλίας Κ. Θεοδωρακόπουλος
Αναλυτικός Ψυχοθεραπευτής - Ψυχολόγος